30/04/2021

22 Nisan 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7316 Sayılı “Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile kamu kurum ve kuruluşları taşınır ve taşınmaz mallarını elektronik ortamda açık artırmayla satabilecek. Düzenlemenin İcra ve İflas Kanunu (İİK)’ndaki elektronik ortamda açık artırma usulüyle benzer bir usule sahip olduğunun görülmesi üzerine iki kanunun elektronik ortamda satış işlemlerini nasıl düzenlediğine dair incelememizi bilgilerinize sunarız.

İİK’nın paraya çevirmeye ilişkin hükümleri 106 ila 137 ve devamı maddelerde düzenlenmektedir. Elektronik ortamda açık artırma usulü, 5 Temmuz 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6352 Sayılı “Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun”un 24. Maddesi ile İİK’nın 114. Maddesine eklenen dördüncü fıkra ile düzenlenmiştir. Böylece açık artırmaya katılımı artırmak, malın gerçek değerinde satılmasını sağlamak ve satış masraflarını azaltmak amaçlanmıştır. İİK’ya göre elektronik ortamda teklif verme birinci ihaleden on gün önce başlayıp ihalenin tamamlanacağı günden önceki gün sonunda sona erer; birinci ihaleden sonraki beşinci gün ikinci elektronik artırma başlar, ikinci ihalenin tamamlanacağı günden önceki gün elektronik artırma sona erer. Elektronik ortamda verilecek teklifler haczedilen malın kıymetinin %50’sinden az olamaz ve kıymetinin %20’si oranında teminat gösterilir.

İİK’da 2012’den beri uygulanan elektronik satışların kamu alacakları için de uygulama alanı bulması kanaatimizce geç kalınmış bir düzenleme ile 9 yıl sonra mümkün olmuştur. 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle eklenen 97/A maddesine göre kamu kurum ve kuruluşlarına ait menkul ve gayrimenkul mallar elektronik ortamda açık artırma ile satılabilecektir. Elektronik ortamda satışı yapılacak menkul mallar hakkında her halükârda satış ilanı yapılır ve ilanda belirtilen gün ve saatte açık artırmaya başlanır. Satışa ilişkin farklı mecralarda yapılan ilanlar arasında fark tespit edilirse elektronik ortamda yapılan ilan esas alınacaktır. Satışa ilişkin artıma sonucu satışı izleyen ilk iş günü elektronik ortamda ilan edilir. Elektronik ortamda satılamayan malların satışı 6183 Sayılı Kanun hükümlerine göre fiziki olarak pazarlık usulüyle ya da yine elektronik usulle yapılabilir. Elektronik satış ile ilgili diğer düzenlemeleri yapmaya Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Gayrimenkullerin satışları da satış komisyonlarınca fiziki veya elektronik ortamda açık artırma ile yapılacaktır. Satış komisyonunun oluşumu alacaklı idarelerce belirlenir. Komisyonun çalışma usul ve esaslarını belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.

Yıllardır özel hukuka ilişkin alacaklar için uygulanan e- satış usulünün kamu idarelerince de uygulanabilir duruma getirilmesi ile ticaret ve idare hayatında kolaylık ve hız yaratacağı kuşkusuzdur.

 

İlgili kanunda yer alan açık artırma usulüne ilişkin düzenlemeler yanında yapılan diğer değişikliklerden de bahsetmekte yarar görmekteyiz. Buna göre;

Kanun’un 85. Maddesine eklenen fıkrasına göre; menkul mala biçilen değerin %5’i nispetinde para teminat olarak alınır. Alacaklı amme idareleri, menkul malın türü veya değeri ile satış şeklini esas alarak teminat alınmayacak halleri belirlemeye, para yerine teminat mektubu alınmasına karar vermeye yetkilidir.

86. madde ise “Müşteri malı almaktan vazgeçer veya verilen mühlet içinde bedelin tamamını vermezse mal ikinci defa artırmaya çıkarılır ve en çok artırana ihale olunur. Mal birinci defa kendisine ihale olunan kimseden, iki ihale arasındaki fark ve diğer zararlar ile fark üzerinden hesaplanacak tecil faizi oranında faiz veya ikinci artırmada talip çıkmaması sebebiyle ihale yapılamadığı takdirde birinci ihale bedeli ve diğer zararlar ile birinci ihale bedeli üzerinden hesaplanacak tecil faizi oranında faiz, ayrıca bir hüküm alınmasına hacet kalmaksızın teminattan mahsubu yapıldıktan sonra bakiyesi bu Kanun hükümlerine göre tahsil edilir ve o mal için idarece yapılan her nevi masraf alınmak suretiyle mal kendisine terk olunur.

Birinci artırmada talip çıkmaması sebebiyle ihalenin yapılamaması veya birinci artırmada mal kendisine ihale olunan kimsenin malı almaktan vazgeçmesi ya da verilen mühlet içinde bedelin tamamını vermemesi üzerine yapılan ikinci artırmada mal kendisine ihale olunan kimsenin malı almaktan vazgeçmesi veya verilen mühlet içinde bedelin tamamını vermemesi halinde, bu kimseden ikinci ihale bedeli ve diğer zararlar ile ikinci ihale bedeli üzerinden hesaplanacak tecil faizi oranında faiz, ayrıca bir hüküm alınmasına hacet kalmaksızın teminattan mahsubu yapıldıktan sonra bakiyesi bu Kanun hükümlerine göre tahsil edilir ve o mal için idarece yapılan her nevi masraf alınmak suretiyle mal kendisine terk olunur. Mal bedeli ihale yapılan şahıstan tahsil edilemediği müddetçe asıl borçlunun borçlu sıfatı devam eder.” Şeklinde değiştirilmiştir.

97. maddenin ikinci fıkrası “İhale bedelinin tamamını ödememek suretiyle ihalenin feshine sebep olan kimse teklif ettiği bedel ile bir sonraki ihale bedeli arasındaki farktan ve diğer zararlardan ve fark üzerinden hesaplanacak tecil faizi oranında faizden sorumludur. Bu tutar ayrıca hükme hacet kalmaksızın teminattan mahsubu yapıldıktan sonra bakiyesi tahsil dairesince tahsil olunur.” olarak değiştirilmiş, aynı maddeye “Bu madde ile 86 ncı madde kapsamında mesuliyeti bulunan kişilerden alınan teminattan gerekli mahsup yapıldıktan sonra bakiye teminat tutarı irat kaydedilir.” Şeklindeki 3. fıkra eklenmiştir.